En galego para falar do tempo, tanto o cronolóxico coma o atmosférico, hai unha serie de expresións propias e diferentes dos idiomas veciños. Para falar do tempo cronolóxico empréganse tres verbos: HABER, FACER e IR, que moita xente confunde, supoño que por interferencia do castelán. O verbo HABER utilízase para falar dun tempo sen un principio nin un final determinado, sen unha referencia temporal expresa. Cando dicimos hai unha semana , hai un mes , enténdese que dende o momento en que falamos para atrás hai unha semana ou un mes, pero non se marca con precisión o comezo exacto. O verbo FACER utilízase acompañado dun adverbio temporal, que pode estar omitido, para indica-lo momento exacto a partir do cal contamo-lo tempo que queremos expresar: hoxe fai dúas semanas que marchou que é diferente de hai dúas semanas que marchou , onde se expresa unha temporalidade aproximada. Con este mesmo significado e uso o verbo FACER emprégase para os aniversarios, en galego os anos fanse non se
ESCOFELLAR: revolverense as galiñas na terra. Rañarse ou cofarse continuamente.
ResponderEliminar-Con este calor as ghaliñas están todo o día a escofellarse na terra.
-Deixa de escofellarte que pareces un piolloso!!
Torroso (Mos), Arcade (Soutomaior)
ENCUNICAR ou enconicar: te-la roupa toda apertada e engurrichada nun lugar.
ResponderEliminar-Te-la roupa toda encunicada na maleta e imos ver quen a plancha!!
-Se había de te-lo armario ordenado e a roupa dobrada, non, tena aí toda encunicada!!
Torroso, Arcade, Tui
Lamber: lambericar
ResponderEliminarLavar: lavaricar.
Piar: piouchar.
Pidir: pidichar (pidichón, pingón).
Correr: corricar.
Mandar: mandaricar.
Ghobernar: ghobernichar.
Cantar: cantaruxar, cantaricar, cantarolar.
Comer: comichar, comiscar.
Saltar: saltaricar.
Escavar: escavichar, escaravellar (ghravellar).
Pelar: espelicar
Escribir: escribiñar
Enghurrar: enghurrichar (enghurrichado), enghurripar (enghurripado).
Petar: petiscar.
Chorar: choringar, choromicar (choromicas). En portugués é choramingar.
Cuspir: cuspiñar.
Chover: chuviscar, chuviñar.
Apertar: aperricar.
Revirar: revirichar.
Beber: bebericar, bebichar, bebiscar.
Escorrer: escurrichar, escurripar; (ghurricho, ghurrucho).
Comer: comichar (comichón).
Cofar > escofar: escofellar.
Fozar: fuchicar; forfellar? focorellar?
Escachar: escachifar
Esmaghar: esmaghallar
Torrar > esturrar: esturruxar
Bourar, boirar: esbourar, esboirar
Bracear: esbracexar.
Branquear: esbrancuxado, abrancuxar, abrancuxado
Falar: falaricar, falotear
Recachar: arriquichar
Arrichar: arriquichar
Morrer: morringar
Amorroar: amorriñar
Fregar: fregotear
Bater: batuxar
Aforrar: aforrichar (aforrichas, forrichas)
Ferver: fervellar
Pintar: pintorrear.
Esfurricar
Ulir: uliscar.
APERRICAR: moi apertado.
ResponderEliminar-Anda coa roupa toda aperricada ó corpo que non sei como se move.
Torroso (Mos), Arcade (Soutomaior)
MORRINGAR: estado de somnolencia en que se move a cabeza para os lados involuntariamente; caír co sono, monear, toquenear, moquear, cotelear.
ResponderEliminar-Vai para a cama dunha vez, levas unha hora a morringar contra a parede!
Torroso (Mos), Soutomaior (Arcade)
Na miña casa temos dous sinónimos de "morringar": "toupenear ou toupenexar"; e "moquear".
ResponderEliminarSupoño que non serán só propias de Barro ou do Salnés.
ESCACHIFAR de escachar.
ResponderEliminarNos dicionarios aparece ESCACHIZAR.
Tremelicar de tremer.
ResponderEliminarEscagharruar de caghar