Avançar para o conteúdo principal

CHOPOS


Coa palabra chopo en galego coñécense varias especies de árbores do xénero Populus: o Populus nigra, o Populus alba, etc. que tamén teñen os nomes populares de lamigueiro e álamo. Pero neste artigo quero falar doutras plantas que reciben o nome de chopo. Unha delas é a Digitalis purpurea, esta planta ten moitísimos nomes dependendo das zonas: croque, estralote, estraloque, abeluriaseoane, savane, dedaleira, etc. O Padre Sarmiento xa recolle no século XVIII o nome de chopo negro.

Digitalis purpurea

Pero hai outras plantas da familia das Scrophulariaceae cun tipo de folla semellante ó croque negro (Digitalis purpurea) que reciben o mesmo nome, hai que ter en conta que esta situación varía dunhas zonas a outras e dunhas variedades do galego a outras. Na zona de Torroso (Mos) hai tres especies da familia das Scrophulariaceae relancionadas: os croques ou estralotes (Digitalis purpurea), o croque branco ou croquillo (Verbascum thapsus) e (Verbascum nigrum), e o chopo (Scrophularia auriculata).

Verbascum thapsum
Verbascum nigrum
























Estas dúas especies reciben o mesmo nome en moitas partes de Galicia, ó Digitalis purpurea chámanlle croque, estralote, estraloque, chopo, etc. e a especie Verbascum recibe o mesmo nome acompañado do adxectivo branco: croque branco, chopo branco, etc. Esta situación xa a recolle o Padre Sarmiento no século XVIII. En Torroso os nomes para estas dúas especies son croque ou estralote e croque branco ou croquillo, e coa palabra chopo denomínase outra planta da mesma familia a Scrophularia auriculata.                                                                                              



Scrophularia auriculata
                                                                                                             
 Os nomes cos que se denomina esta planta nas fontes galegas é confuso, no Dicionario de dicionarios aparecen recollidos os nomes de albitorno, albichorno, herba concheira, herba do trollo, herba trolla, herba de san Pedro, zubón, zumbón, etc.  Polo regular estes nomes asígnanselle a outras especies de Scrophularia indistintamente como a Scrophularia nodosa e a Scrophularia aquatica. Nestes e noutros dicionarios estes mesmos nomes utilízanse para designar outras especies como a Saponaria officinalis que non ten nada que ver coa anterior. Como dixen en Torroso chámanlle chopo, posiblemente por confusión cos outros chopos (Digitalis purpurea), e utilízanse na medicina tradicional para curar queimaduras, ben poñendo as follas enteiras sobre a queimadura, ben facendo emplastos coas follas machucadas.
                                                                                                                                                                                                                       

Comentários

Mensagens populares deste blogue

ESCARPÓN

O escarpón ( de escorpión ) é un insecto subterráneo que escaba galerías onde vive e se alimenta de raíces. Ó come-las raíces seca as plantas, polo que é prexudicial para os cultivos. Antes, cando se labraban as veigas mandábanse os rapaces a apañalos, xa que ó vira-la leibua o arado quedaban ó aire. O nome científico é Gryllotalpa gryllotalpa. Nalgúns dicionarios aparece o nome alacrán ceboleiro,  que curiosamente é idéntico ó nome castelán. Outros nomes en galego son relo , rela e tamén grilo ceboleiro .

O TEMPO

En galego para falar do tempo, tanto o cronolóxico coma o atmosférico, hai unha serie de expresións propias e diferentes dos idiomas veciños. Para falar do tempo cronolóxico empréganse tres verbos: HABER, FACER e IR, que moita xente confunde, supoño que por interferencia do castelán. O verbo HABER utilízase para falar dun tempo sen un principio nin un final determinado, sen unha referencia temporal expresa. Cando dicimos hai unha semana , hai un mes , enténdese que dende o momento en que falamos para atrás hai unha semana ou un mes, pero non se marca con precisión o comezo exacto. O verbo FACER utilízase acompañado dun adverbio temporal, que pode estar omitido, para indica-lo momento exacto a partir do cal contamo-lo tempo que queremos expresar: hoxe fai dúas semanas que marchou que é diferente de hai dúas semanas que marchou , onde se expresa unha temporalidade aproximada. Con este mesmo significado e uso o verbo FACER emprégase para os aniversarios, en galego os anos fanse non se